Przydatne polecenia Unix

Razem z najważniejszymi opcjami, w kolejności z grubsza od najważniejszych.

Tekst

• echo – wypisywanie linii (napis ze specjalnymi znakami można dostać tak: echo $'a\tb\nc').
• cat – konkatenacja, wypisywanie wejścia na wyjście bez zmian.
• head – wypisanie pierwszych 10 linii (-n 42 liczba linii, -n -2 wypisze aż do przedostatniej, -c 42 liczba bajtów).
• tail – wypisanie ostatnich 10 linii (jak wyżej, -n +2 wypisze zaczynając od drugiej linii).
• less – pokazanie dłuższego tekstu w przewijalny sposób (woła go man); wychodzi się klawiszem q, szuka klawiszem /.

• cut – wypisanie wybranych fragmentów linii (-f2: drugi fragment, -d' ': między spacjami jako delimiter).
• sort – sortowanie , -n numerycznie, -h dla rozmiarów plików z jednostkami (takich jak wypisuje np. du -h), -k2 sortowanie po drugiej kolumnie.
• uniq – deduplikacja ciągów identycznych linii (zazwyczaj trzeba najpierw posortować), -c zlicza.
• diff – sprawdzanie różnic.
• tr – (od translate) zamiana znaków na inne, np. tr '\n' ' ' zmieni końce linii na spacje.
• wc – (od word count) liczenie linii, słów, znaków.
• seq – wypisywanie ciągów liczb.

Wyszukiwanie:

• grep – wyszukiwanie w plikach (regexami)
  • -i: ignore case (wielkość liter)
  • -r: rekurencyjnie wchodzi we wskazane ścieżki
  • -v: wypisz odwrotnie, czyli nie-matchujące linie
  • -l: wypisz tylko nazwy matchujących plików
  • -o: wypisz tylko matchującą część
  • -A, -B, -C: wypisz match razem ze wskazaną liczbą linii After (po) / Before (przed) / Context (przed i po).
• rg – nowocześniejszy, szybki rekurencyjny grep.
• find – znajdowanie plików;
  • bez opcji wypisuje rekurencyjnie wszystkie pliki we wskazanych ścieżkach;
  • -exec: wykonuje wskazane polecenie dla każdego matchu, np. find -exec head -n 1 {} \; wypisze pierwsze linie (pod {} będzie podstawiona ścieżka, a polecenie trzeba zakończyć znakiem średnika);
  • bardzo dużo innych opcji, patrz przykłady na wiki.
• locate – szybkie wyszukiwanie pliku po nazwie (z indeksu aktualizowaniego poleceniem updatedb).
• sed s/foo/bar/g – search&replace w pliku (patrz wiki);
  • przykład z regexem i użyciem grupy (nr 1) w nawiasach: sed 's/foo\(.*\)bar/\1\1/g' zamieni fooxyzbar na xyzxyz.
• awk – potężniejsze narzędzie do przetwarzania tekstu; mniej ważne, ale często przydaje się jedna prosta rzecz: wypisanie fragmentu oddzielonego ciągem spacji nieokreślonej długości (czego cut nie potrafi) – np. awk '{ print $2 }' wypisze drugą kolumnę tabelki wyrównanej spacjami (wypróbuj na wyjściu ps).

System plików

• cd
• ls -l -h (human-readable rozmiary plików); tree
• cp -r (rekurencyjnie) -a (z zachowaniem czasów i uprawnień) , mv, rm, mkdir, rmdir.
• touch – zmienia czas modyfikacji (metadaną pliku), tworzy pusty plik jeśli go nie ma.
• ln -s – tworzenie linków symbolicznych (skrótów).

• tar – tworzenie archiwów (zbiorów katalogów i plików, razem z ich metadanymi). Odnośnie opcji patrz xkcd.
  • tworzenie: tar -czf foo.tar.gz foo/ (create)
  • rozpakownie: tar -xzf foo.tar.gz (extract)
  • tar domyślnie nie kompresuje (podejście one tool one job), stąd opcja -z (woła gzip) i roszerzenie .tar.gz.
  • archiwum o nazwie foo.tar.gz powinno zawierać jeden katalog foo i wszystko w nim; inaczej rozpakowanie robi bałagan, tzw. tarbomb.
  • Moodle (jak załączacie rozwiązania różnych zadań) czasem nie przyjmuje plików .tar.gz, tylko .tgz.

• df -h – wolne miejsca na dyskach (pydf – nowocześniejsza wersja).
• du -h --max-depth=1 – ile w sumie zajmują katalogi (dust – nowocześniejsza wersja; filelight – GUI).

Inne

• ps, pstree, top (htop), kill, pgrep, pkill – informacje o działających procesach i ich ubijanie.
• time – mierzy czas wykonania innego polecenia.
• watch – uruchamia co 2s wskazane polecenie i pokazuje aktualny wynik.
• bc -l – prosty kalkulator.
• curl – pobieranie plików/robienie zapytań HTTP.
• file – mówi jakiego typu jest wskazany plik (np. plik zip któremu ktoś błędnie nadał nazwę foo.rar).
• enconv – encoding conversion, -g (guess) wypisuje tylko zgadnięte kodowanie (np. UTF-8); dos2unix zamienia końce linii.
• hexdump – pokazywanie plików binarnych; strings – heurystyczne znajdowanie napisów w pliku binarnym.
• chmod, chown, chgrp – zmiania uprawnień, właściciela, grupy (patrz wiki).