Algebra Przemienna
semestr zimowy 2020/21,
Link do usosweb. Konsultacje: czwartki 14-16 lub później, proszę o maila.
Serie zadań
- Seria I, na 21.10.
- Seria II, na 28.10.
- Seria III, na 4.11.
- Seria IV, na 12.11.
- Seria V, na 18.11. Nieobowiązkowe zadania do zrobienia na ćwiczeniach.
- Seria VI, na 25.11.
- Seria VII, na 2.12.
- Seria VIII, na 9.12.
- Seria IX, na 16.12.
- Seria X, deklarować można do 13:00 w dniu 7.01.2021. Nieobowiązkowe zadania do zrobienia na ćwiczeniach. (na dysku google są również dodatkowe, nieobowiązkowe notatki z dowodem twierdzenia Krulla o przecięciu i wniosków).
- Seria XI, na 13.01.2021.
- Seria XII, na 20.01.2021.
- Seria XIII, na 27.01.2021.
Opis wykładów
Obrazowy opis wykładu znajduje się powyżej.
- Spektrum pierścienia przemiennego: motywacja z C(X, RR), definicja, funktorialność, topologia Zariskiego. Surjekcje pierścieni na poziomie Spec odpowiadają domkniętym włożeniom. Lokalizacja: początek.
- Konstrukcja ogólna lokalizacji pierścienia, własność uniwersalna lokalizacji. Spektrum lokalizacji. Zastosowanie: nilradykał. Definicja i podstawowe własności modułów, lokalizacja modułu.
- Moduły: trik Cayleya-Hamiltona oraz lemat Nakayamy. Iloczyn tensorowy modułów.
- Iloczyn tensorowy jest dołączony do Hom. Iloczyn tensorowy algebr jest koproduktem algebr. Prawodokładność iloczynu tensorowego, iloczyn tensorowy algebr skończenie generowanych jest algebrą skończenie generowaną (+dokładny opis).
- Ciąg dokładne, prawodokładność tensora. Moduły i pierścienie noetherowskie. Lokalizacji i iloraz pierścienia Noetherowskiego jest Noetherowska. Twierdzenie Hilberta o bazie.
- Słaba wersja twierdzenia Hilberta o zerach (bez dowodu) i jej liczne konsekwencje. Zbiory algebraiczne i zbiory nieprzywiedlne. Skończone homomorfizmy pierścieni.
- Włókna skończonych homomorfizmów. Wymiar Krulla.
- Trik Nagaty i wymiar Krulla pierścieni wielomianów. Twierdzenie Noether o normalizacji (z dowodem) i dowód słabej wersji twierdzenia Hilberta o zerach.
- Inne charakteryzacje wymiaru: wymiar przestępny, wymiar lokalizacji. Twierdzenie Krulla o ideale głównym (bez dowodu, nieobowiązkowe notatki z dowodem na dysku google). Regularność i jej własności, istnienie punktów regularnych i obliczenia wymiarów poprzez Jakobiany.
- Dziedziny Dedekinda. Pierścienie waluacji dyskretnej oraz waluacje. Rozkład na czynniki pierwsze. Grupa klas.
- Pierścienie i moduły z gradacją. Szeregi Poincare, funkcja i wielomian Hilberta. Noetherowskość pierścieni z N-gradacją.
- Skończenie generowane N-zgradowane k-algebry i ich spektra. Główne twierdzenie teorii eliminacji.
Organizacyjne informacje dotyczące przebiegu zajęć
Gdyby mieli Państwo pytania, proszę o maila. Nie chciałbym zużywać czasu na wykładzie na sprawy organizacyjne. Wszystkie materiały znajdują się na
dysku google.
Wykład
Wykłady będą odbywać się przez Zoom (zalecenie odgórne), powinni Państwo założyć sobie konto. Linki do zoom są w pliku na dysku google. Proszę, by byli Państwo obecni na wykładzie (indywidualne ustalenia możliwe). Wykłady będą nagrywane; filmy oraz notatki będą udostępnione Państwu na ww. dysku google. Zachęcam do zadawania pytań w trakcie wykładu.
Ćwiczenia
Proszę nie przejmować się długością tekstu poniżej :)
- Ćwiczenia będą odbywać się również przez zoom, nie będą nagrywane. Obecność jest obowiązkowa.
- Ćwiczenia będą oparte na zadaniach domowych (nie ma sensu robić zadań na "kto pierwszy"). Procedura jest nieco skomplikowana ze względu na zdalny system edukacji. Mianowicie, seria zadań na N-tą środę będzie wywieszana na tej stronie w (N-1)-ty czwartek. Do godziny 13 w N-ty wtorek każdy z Państwa powinien zadeklarować (wypełniając trywialny formularz online, link jest w pliku na dysku google), które zadania umie rozwiązać i pokazać. Do godziny 17 w tenże wtorek wywieszę listę, gdzie każdemu przypiszę jedno z zadań zadeklarowanych. To zadanie należy przygotować do prezentacji na ćwiczeniach. Wreszcie w N-tą środę na ćwiczeniach poproszę niektórych z Państwa o zaprezentowanie przypisanego zadania. Nieobecność lub niezaprezentowanie rozwiązania (-4pkt, około jedna seria zadań domowych). Nieumyślne zaprezentowanie błędnego rozwiązania nie będzie miało negatywnych skutków. Podczas prezentacji mogą Państwo udostępnić ekran by np. pokazać pdfa, zdjęcie rozwiązania, czy pisać interaktywnie.
- Z szacunku dla czasu kolegów i mojego, wymagam, żeby rozwiązania zaprezentowane na ćwiczeniach były klarowne i zwięzłe. Zaprezentowanie nieczytelne lub niezrozumiale lub nad wyraz rozwlekle będzie skutkowało naliczeniem punktów karnych jak za niezaprezentowanie.
Zatem powinni Państwo przygotować się we wtorek.
- Zachęcam do nieformalnego znalezienia sobie grupki kolegów do wspólnej nauki — jest to przydatne do nietracenia motywacji. Jeśli chodzi o rozwiązywanie zadań, to w pierwszej kolejności zachęcam do robienia ich samodzielnie, ale w drugiej kolejności nie mam nic przeciwko rozwiązywaniu ich w tych grupach, o ile każda z osób deklarująca dane zadanie zna, rozumie i umie przedstawić rozwiązanie.
Konsultacje
Termin: czwartek 14-16.
W celu umówienia się, proszę o maila do godziny 19 w środę. Gdyby ktoś miał zajęcia w czwartek 14-16, możemy umówić się na godzinę późniejszą w czwartek (wtedy proszę o maila do wtorku).
Ogólne zasady oceniania
Właściwą ocenę każdy ze studentów przeprowadza samodzielnie analizując swoje zrozumienie materiału. Jeśli ocena wypadnie niepomyślnie, należy skonsultować się z kolegami lub ze mną.
Formalna ocena składa się sumy punktów z zadeklarowanych (niekoniecznie zaprezentowanych) zadań domowych (30%) oraz egzaminu końcowego (70%). Egzamin końcowy prawdopodobnie odbędzie się w formie ustnej, będę pytać i o wykład i o rozwiązania zadań domowych.
Powyższe zasady mogą być zmienione, ale tylko na korzyść studentów. Łatwo stwierdzić, że większość reguł powyżej można, bez widocznych konsekwencji, złamać. Jest to niehonorowe, a bardziej praktycznie jakoś nie wierzę, żeby ktoś z Państwa dał radę w ostatniej chwili nauczyć się wykładu i zadań przed ustnym.
Egzamin ustny
Na egzaminie wylosujemy po jednym temacie z każdego z dwóch koszyków poniżej i tylko ich dotyczyć będzie rozmowa. Moja ocena będzie z grubsza opierała się na trzech kwestiach:
- perspektywa: do czego używamy tego twierdzenia czy konstrukcji? Czy i jaka jest intuicja, czy ważne przykłady?
- wiedza: znajomość definicji i poprawnych sformułowań twierdzeń, umiejętność zastosowania ich na przykładach, które pojawiły się na zajęciach.
- umiejętności techniczne: idee dowodów, umiejętność podania/wyliczenia prostych przykładów oraz idee dotyczące rozwiązania zadań domowych.
Uwagi ogólne:
- Egzamin w terminie zerowym będzie miał zerowy wpływ na egzamin w terminie pierwszym.
- Podczas egzaminu będę pytać o rzeczy z wykładu lub ćwiczeń, ale nie będę wymagać błyskotliwości tzn. będę pytań tylko o rzeczy które pojawiły się na wykładzie lub ćwiczeniach. Np. nie będę dawać zadania do rozwiązania na bieżąco, choć mogę poprosić o przedstawienie pomysłu na rozwiązanie wybranego z zadań z ćwiczeń.
- Protip: jeśli zależy Ci na zaliczeniu a niekoniecznie na ocenie większej niż 4, zignoruj część "umiejętności techniczne". W szczególności wtedy z ćwiczeń musisz opanować tylko te, które polegają wprost na zastosowaniu twierdzeń z wykładu.
- Algorytm losowania polega na udostępnieniu przeze mnie ekranu i wywołaniu w programie python3 dwukrotnie polecenia randint(1, 8). Na wyraźne życzenie egzaminowanego zmienię tę procedurę na bardziej transparentną, korzystającą z serwisu rolz.org.
Koszyk pierwszy: wstęp
- Spektrum pierścienia. Przykłady.
- Lokalizacja pierścieni i modułów
- Spektrum lokalizacji i pierścienia ilorazowego. Nilradykał.
- Moduły i lemat Nakayamy.
- Iloczyn tensorowy modułów.
- Włókna.
- Noetherowskie pierścienie i moduły. Twierdzenie Hilberta o bazie.
- Homomorfizmy całkowite i skończone, zachowanie na spektrach.
Koszyk pierwszy: główne twierdzenia. (Punkty 6-8 mogą się zmienić, jeśli zrealizujemy o jeden więcej temat)
- Wymiar Krulla.
- Pierścienie Artinowskie.
- Twierdzenie Noether o normalizacji.
- Twierdzenia Hilberta o zerach, zbiory algebraiczne w k^n, nieprzywiedlność.
- Regularność i kryterium Jakobianowe.
- Dziedziny Dedekinda i pierścienie waluacji dyskretnej.
- Grupy klas.
- N-zgradowane pierścienie, Noetherowskość.
Książki i źródła
- Książki:
-
M.F. Atiyah, I.G. MacDonald. Wstep do algebry przemiennej. (główne źródło)
-
M. Reid. Undergraduate commutative algebra. (nieco łatwiejsze i bardziej ograniczone niż A-M)
-
D. Eisenbud. Commutative Algebra with a View Toward Algebraic Geometry cegła i encyklopedia, warto zajrzeć w konkretne miejsca.
-
I. Kaplansky. Commutative Algebra. Klasyczna pozycja z algebry.
-
mathoverflow dobre dla znajdowania kontrprzykładów.
- TeXowane na żywo notatki Jakuba Paligi z poprzedniej edycji